30 września 2023 roku, podczas uroczystej gali zamknięcia festiwalu w Teatrze Muzycznym w Gdyni, zastępca prezesa Instytutu Pamięci Narodowej dr Mateusz Szpytma otrzymał statuetkę „Drzwi do wolności”. Nagrodzona została także produkcja filmowa IPN „Stanisław Helski. Dlatego”.

„Drzwi do wolności” to specjalne wyróżnienie przyznawane za odwagę oraz poświęcenie bohaterom drugiego planu, wspierającym działaczy podziemia niepodległościowego, solidarnościowego oraz dla osób niezłomnie walczących o wolność.

Dr Mateusz Szpytma, odbierając nagrodę z rąk dr. Marka Szymaniaka, zastępcy dyrektora Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku, podkreślił, że bez Instytutu Pamięci Narodowej wielu upamiętnień rodziny Ulmów by nie było. Podziękował kierującym Instytutem przez ostatnie 23 lata prezesom za swobodę działalności, wsparcie, obecnemu prezesowi dr. Karolowi Nawrockiemu za tak wiele inicjatyw towarzyszących beatyfikacji rodziny Ulmów.

Nagrodę główną w Konkursie Polskich Filmów Dokumentalnych za najlepszy dokument Festiwalu NNW – Złoty Opornik – otrzymał film Stanisław Helski. Dlatego, w reż. Michała Torza, opowiadający o niezwykłym bohaterze – Stanisławie Helskim – rolniku i liderze Solidarności Chłopskiej, którego życiorys pokazuje brutalność systemu komunistycznego. Film wyprodukował Instytut Pamięci Narodowej.

Wśród docenionych podczas festiwalu produkcji filmowych znalazł się film Instytutu Pamięci Narodowej Matusia, w reż. Macieja Fijałkowskiego, który przybliża historię niezwykłej akcji ratowania dzieci żydowskich przez zakonnice ze Zgromadzenie Sióstr Franciszkanek Rodziny Maryi. Dokument otrzymał wyróżnienie w konkursie Dokument Polski oraz wyróżnienie przyznane przez kapitułę Nagrody im. Janusza Krupskiego, przyznawanej za odwagę i trud w poszukiwaniu tematów i postaci niepokornych, niezłomnych i wyklętych.

Podczas 15. edycji festiwalu odbyło się ponad dwieście projekcji filmów, spotkania z twórcami oraz świadkami historii. W tym roku o nagrody główne walczyło 65 filmów dokumentalnych, 13 filmów fabularnych, reportaże radiowe i wideoklipy. Podczas wydarzenia można było obejrzeć pięć filmowych produkcji IPN, które rywalizowały o nagrody w konkursach filmów dokumentalnych. W ramach pokazu specjalnego widzowie mieli również możliwość obejrzeć film Czarny sufit, w reż. Arkadiusza Biedrzyckiego o Józefie Mackiewiczu.

W czasie festiwalu zaprezentowano również wystawy, m.in. ekspozycję IPN „Śmierć za człowieczeństwo. Rodzina Ulmów”, poświęconą rodzinie Ulmów z Markowej, zamordowanej przez Niemców za pomoc Żydom w czasie II wojny światowej, beatyfikowanej 10 września 2023 roku.

Odbyło się wiele dyskusji, m.in. debata „Jak opowiadać światu o totalitaryzmach” z udziałem dr. Karola Nawrockiego, prezesa IPN, dyskusja „Ostatni leśni”, w której wziął udział wiceprezes IPN dr hab. Krzysztof Szwagrzyk oraz rozmowa na temat Polaków ratujących Żydów „Ulmowie, Kowalscy, Kosiorowie – heroizm codzienny” z udziałem dr. Mateusza Szpytmy, wiceprezesa IPN.

Podczas tegorocznego Festiwalu Biuro Nowych Technologii IPN zaprezentowało grę „Warsaw Rising – Miasto Bohaterów”, cieszącą się dużą popularnością „Grę Szyfrów” oraz na stanowisku VR „Szybowcową ‘87” oraz wspomnianą „Grę Szyfrów”. Odwiedzający strefę nowych technologii  mogli w przestrzeni VR zapoznać się z etiudą filmową „Świadectwo poMOCY”. Prezentacji projektów  towarzyszyły quizy edukacyjne. Na festiwalu obecne było Wydawnictwo IPN ze swoją mobilną księgarnią, gdzie można było kupić nowości wydawnicze jak i otrzymać bezpłatne dodatki.

Fot. Mikołaj Bujak (IPN). Źródło: Instytut Pamięci Narodowej