– Historia Kresów, kultura, dziedzictwo to nieodłączny element naszej tożsamości narodowej. Zarówno sienkiewiczowska, romantyczna wizja Kresów, jak i osiągnięcia nauki, sztuki, i kultury trwale wpisały się w naszą tradycję – powiedział Adam Siwek, dyrektor Biura Upamiętniania Walk i Męczeństwa IPN przed ogłoszeniem laureatów II edycji nagrody IPN „Semper Fidelis”.

3 listopada 2020 r. zostały ogłoszone nazwiska laureatów drugiej edycji nagrody Instytutu Pamięci Narodowej „Semper Fidelis” dla osób, instytucji i organizacji na Wschodzie, dbających o pamięć i kulturę polską. – Nawet jeśli ktoś nie interesuje się szczególnie historią polskich Kresów, to korzysta z tego dziedzictwa – podkreślił dyr. Adam Siwek. Zwrócił też uwagę, że stosując nazwę Kresy, deformujemy rzeczywistość, bo te tereny to połowa przedwojennej Polski, a jeślibyśmy się odwoływali do tradycji I Rzeczypospolitej, to jest to obszar dużo, dużo większy.

– Wielką zasługą osób zaangażowanych społecznie jest zebranie, ochrona i przekazywanie tego dziedzictwa następnemu pokoleniu. Ta działalność to nie tylko ochrona zabytków materialnych, ale także kultury – specyficznej atmosfery Kresów, która jeszcze jest tam pielęgnowana przez polskie środowiska rozrzucone daleko na Wschodzie, które bardzo potrzebują wsparcia – podkreślił dyrektor Biura Upamiętniania Walki i Męczeństwa. – Działalność związana z nauką języka, kultury polskiej, z podtrzymywaniem więzi między obecną Rzecząpospolitą a tymi dawnymi terenami jest bardzo ważna. Temu służy nagroda „Semper Fidelis”. To wyróżnienie kierujemy do ludzi często bardzo skromnych i po cichu zajmujących się społecznie tą pracą, nie liczących na żadne wyróżnienia. Trzeba ich postawić na piedestał jako wzór do naśladowania dla kolejnych pokoleń – powiedział przedstawiciel IPN, przystępując do odczytania listy laureatów nagrody.

Do tegorocznej edycji nagrody przesłano 107 zgłoszeń. Z tej liczby kandydatów jury wybrało pięciu laureatów, którymi zostali w kategorii indywidualnej:

1. Roman Twaróg, sprawujący obecnie opiekę duszpasterską przy katedrze w Kamieńcu Podolskim
2. bp. Jan Purwiński, biskup senior diecezji kijowsko-żytomierskiej

Waldemar Szełkowski, nauczyciel historii w Gimnazjum im. Józefa Ignacego Kraszewskiego w Wilnie

W kategorii zbiorowej zostało wyróżnione małżeństwo dziennikarzy z Grodna:

Iness Todryk-Pisalnik oraz Andrzej Pisalnik

Pośmiertnie została nagrodzona polska slawistka, literaturoznawca i historyk żydowskiego pochodzenia, wykładowca języka i historii Polski na Uniwersytecie w Drohobyczu:

Dora Kacnelson

Wyróżnienie Prezesa IPN otrzymał  pochodzący z Kresów, a obecnie mieszkający we Wrocławiu poeta, prozaik, dramaturg i krytyk literacki:

Stanisław Srokowski

Honorowy patronat nad tegoroczną edycją Semper Fidelis objął Prezes Rady Ministrów Mateusz Morawiecki.

Czym jest Nagroda IPN Semper Fidelis?

Zmiana granic po 1945 r. sprawiła, że część wielowiekowego dziedzictwa Rzeczypospolitej znalazła się na terenie obecnej Ukrainy, Białorusi, Litwy. Dawne rubieże po dziś dzień stanowią jednak źródło naszej narodowej tożsamości, tradycji i kultury.

Instytut Pamięci Narodowej w 2019 roku ustanowił Nagrodę Semper Fidelis – honorowe wyróżnienie przyznawane osobom, organizacjom społecznym i instytucjom, które w szczególnie aktywny sposób dbają o zachowanie i upowszechnianie kresowej spuścizny.

Co roku Kapituła Nagrody przyznaje pięć nagród, z których jedna może zostać nadana post mortem. Laureaci otrzymują pamiątkową statuetkę i dyplom.

Uhonorowanie tych, którzy poświęcają swe życie ratowaniu polskich śladów i utrwalaniu pamięci o historii Kresów Wschodnich, jest naszym obowiązkiem i wyrazem wdzięczności za ich trud i wierność ideałom Rzeczypospolitej.

Fot. Sławek Kasper (IPN)

Źródło: ipn.gov.pl