W granicach II Rzeczypospolitej miasteczko Hermanowicze nad rzeką Dzisną stanowiło siedzibę gminy Hermanowicze powiatu dziśnieńskiego województwa wileńskiego, obecnie wieś w rejonie szarkowszczyńskim obwodu witebskiego na Białorusi.

Kwatera żołnierzy Wojska Polskiego znajduje się na cmentarzu katolickim między Hermanowiczami a Ciereszkami i jest pod opieką Piłsudczyków. Składa się z 53 mogił, pogrzebano tu żołnierzy z 23 Pułku Piechoty, 30 Pułku Strzelców Kaniowskich, 6 Pułku Piechoty Legionów i 8 Pułku Artylerii Polowej poległych w czerwcu i lipcu 1920 roku. Według informacji Mariusza Proskienia, spoczywają tu kawalerowie orderu Virtuti Militari: ppor. Stanisław Łabiński, szer. Franciszek Daćko i ppor. Włodzimierz Pawulski.

Prace renowacyjne kwatery żołnierzy Wojska Polskiego prowadzone przez Piłsudczyków od czerwca do początku października br.

Wyrażamy wielką wdzięczność Ambasadzie RP w Mińsku za wsparcie prac renowacyjnych.

Zarys historii 23-go pułku piechoty, Stefan Witkowski, Warszawa 1928:

„Dnia 13 czerwca 1920 r. 23 pułk piechoty od dwóch dni zajmuje stanowiska okrakiem na rzece Dzisnie, wzdłuż miejscowości Łatoszki, Krupiniszoze, Jamno, Lipacin do jeziora Jelnia. Wszystkie bataliony pułku stoją w pierwszej linii, wydzieliwszy po jednej kompanii do odwodów. Odwodem całego pułku są dwa bataliony 30-go pułku strzelców kaniowskich.

Od dwóch dni nieprzyjaciel silnie ostrzeliwuje ogniem artylerii stanowiska 23 pułku piechoty, by dnia 13 czerwca, podciągnąwszy świeże oddziały przejść do natarcia; główne jego natarcie idzie północnym brzegiem Dzisny. Jedna z kompanii III batalionu cofa się. Powstałą luką nieprzyjaciel wdziera się na tyły. Kompanie I batalionu i reszta kompanii III batalionu odpierają tymczasem natarcie od frontu, gdy wtem niespodziewanie spostrzegają na swoich tyłach oddziały nieprzyjacielskie. Przemęczeni żołnierze chwieją się i rozpoczynają opuszczać swe stanowiska. Pozostają jedynie grupki przy oficerach i podoficerach, stawiające rozpaczliwy opór.

Otoczony przez Rosjan dowódca 1-ej kompanii, ppor. Stanisław Łabiński, wystrzeliwszy wszystkie naboje, ostatnim pozbawił się życia, by nie dostać się do niewoli. W podobnym położeniu broni się z pogardą śmierci ppor. Longin Gładyszewski, aż pada przekłuty bagnetami.

Równie dzielnie zachowuje się szeregowiec Franciszek Daćko, który nie tylko, że sam nie opuszcza swego stanowiska, ale jeszcze zawraca cofających się kolegów.

Groźną sytuację ratuje dowódca III batalionu 23-go pułku piechoty ppor. Tadeusz Niezabitowski. Na czele kompanii odwodowej rzuca się on na nieprzyjaciela, odbiera utracone stanowiska i zamyka odwrót oddziałom rosyjskim, które przeniknęły na tyły pułku. Walka kończy się porażką nieprzyjaciela. Bój pod Jamnem i Szendzinem należy do najkrwawszych, jakie pułk do tej pory stoczył: 17 żołnierzy okupiło to zwycięstwo śmiercią, kilkudziesięciu ranami.

(…) W czasie swego kilkudniowego pobytu w 10-ej dywizji piechoty 23-ci pułk piechoty stracił 20 oficerów, 300 szeregowych – zdobył 30 karabinów maszynowych i kilkuset jeńców“.

Spis poległych:

Adamczuk Wiktor, szer., 23 pp, pol. 17.06.1920

Antonowski Henryk, bomb., 6 bat. 3 pap, pol. 18.06.1920

Baran Stanisław, szer., 11 kmp. 23 pp, pol. 13.06.1920

Bernaciak Wojciech, szer., 30 pp, pol. 08.06.1920

Daćko Franciszek, szer. 4 kmp. 23 pp, pol. 13.06.1920 (odzn. VM)

Delenda Szymon, szer., 23 pp, pol. 13.06.1920

Dolak Stanisław, sap., 10 baon sap. pol. 16.04.1920

Dubaj Franciszek, szer., 6 kmp 23 pp, pol. 14(12).06.1920

Frydl Adam, sap., 10 baon sap. pol. 24.06.1920

Gmerek Aleksander, szer., 30 pp, pol. 09.06.1920

Jaworski Wojciech, szer., 1 kmp. 23 pp, pol. 13.06.1920

Kamiński Szymon, kan., 9 bat. 8 pap, pol. 02.07.1920

Kapłon Jan, szer., 11 kmp. 23 pp, pol. 13.06.1920

Kieroński Jan, ppor., 23 pp, pol. 13.07.1920

Kipert(?) Józef, szer. 10 kmp. 6 pp leg., pol. 29.10.1919

Koperski Jan, szer. 30 p.strz. kan., pol. 08.06.1920

Kostkowski Józef, szer., 3 kmp. 23 pp, pol. 18.06.1920

Kowalski Jan, szer., 3 kmp. 23 pp, pol. 14.06.1920

Krawczyk Władysław, szer., 23 pp, pol. 14.06.1920

Kruk Stanisław, szer., 8 kmp. 23 pp, pol. 13.06.1920

Krysiak Józef, szer., 30 p.strz. kan., pol 08(05).06.1920

Lenarczyk Paweł, st.szer., 1 kmp. 23 pp, pol. 13.06.1920

Łabiński Stanisław, ppor., 1 kmp 23 pp, pol. 13.06.1920 (odzn. VM)

Łuszczak Jan, szer., 23 pp, pol. 13.06.1920

Marciniak Jan, szer., 23 pp, pol. 13.06.1920

Mazuś Józef, szer., 8 kmp. 23 pp, pol. 16.06.1920

Michalak Antoni, kpr., 3 bat. 8 pap, pol. 26.06.1920

Nabiałek Stanisław, szer., 7 kmp. 23 pp, pol. 14.06.1920

Nowakowski Jan, st.szer., 5 kmp. 23 pp, pol. 13.06.1920

Nowosad Borys, szer., 1 kmp. 23 pp, pol. 13.06.1920

Nowosad Jakub, szer., 23 pp, pol. 06.06.1920

Paciejewski Wojciech, szer., 1 kmp. 23 pp, pol. 13.06.1920

Pajdosz Kazimierz, szer., 7 kmp. 23 pp, pol. 14.06.1920

Pawulski Włodzimierz, ppor., 30 p.strz. kaniowskich, pol. 04.(13.)07.1920 (odzn. VM)

Pichlak Franciszek, szer., 10 kmp. 23 pp, pol. 16.06.1920

Radomski Józef, st.szer. 10 kmp. 6 pp leg., pol. 29.10.1919

Rajszewski Wincenty, szer. 12 kmp. 23(?) pp, pol. 13.06.1920

Rakitowski Jan, plut., pluton żand. 10 DP, pol. 18.06.1920

Respond Władysław, szer. 4 kmp. 23 pp, pol. 13.06.1920

Rordas(?)/Pordas(?) Józef, szer., 30 p.strz. kan., pol. 13.06(?).1920

Rumiński Józef, szer., 10 kmp. 23 pp, pol. 16.06.1920

Saniewski Ludwik, kan., 9 bat. 8 pap, pol. 02.07.1920

Seniuk Feliks, szer., 10 kmp. 23 pp, pol. 13.06.1920

Sitarski Andrzej, szer. 4 kmp. 23 pp, pol. 13.06.1920

Smolnik Szczepan, szer., 2 kmp. 23 pp, pol. 12.06.1920

Sołtys Stanisław, szer., 3 kmp. 23 pp, pol. 18.06.1920

Stolarczyk Jan, szer., 12 kmp. 23 pp, pol. 18.06.1920

Studziński Roman, szer., 23 pp., pol. 17.06.1920

Szajko Bolesław, kpr., 23 pp, pol. 13.06.1920

Ślaz Bolesław, szer. kmp. techn. 23 pp, pol. 21.06.1920

Zabłotny Michał, szer. 4 kmp. 23 pp, pol. 13.06.1920

Złotko Stefan, szer., 1 kmp. 23 pp, pol. 13.06.1920

8-miu nieznanych żołnierzy Wojsk Polskich

*****

mjr. zw. Denis Krawczenko

Źródło: https://pilsudczycykresy.blogspot.com

  1. Wiele jest takich miejsc, gdzie Polacy przelewali krew za Ojczyznę. Dlatego dobrze, że takie mogiły są odnawiane staraniem ludzi dobrej woli, pasjonatów, miłośników historii. Przy jakimś jednak wsparciu instytucji czy urzędów. Bo tak należy, to nasza powinność.

Comments are closed.