Laureatów tegorocznej edycji nagrody poznaliśmy podczas gali 15 kwietnia 2023 roku – ostatniego dnia Kongresu Pamięci Narodowej, odbywającego się na PGE Narodowym w Warszawie.

Dokumentowanie i upowszechnianie historii oraz pamięć o bolesnym doświadczeniu zbrodniczych totalitaryzmów, z którymi Polacy musieli mierzyć się w XX wieku – to podstawowa misja Instytutu Pamięci Narodowej. Jej realizacja nie byłaby możliwa bez osób i środowisk, dla których historia to pasja i wzywanie. Tworzą oni wspaniały krąg Kustoszy Pamięci Narodowej, przyjaciół IPN, dla których najważniejsza jest popularyzacja dziejów Polski, upamiętnienie bohaterów i uczczenie ofiar. Do tego szczególnego grona dołączyli dziś kolejni laureaci Nagrody „Kustosz Pamięci Narodowej”.

Prezes Instytutu Pamięci Narodowej dr Karol Nawrocki, wręczając okolicznościowe dyplomy i specjalne statuetki, będące symbolem uznania i wdzięczności ze strony IPN, podkreślił:

– To nagroda IPN z najdłuższą tradycją, bo wręczana od 2002. Nagrodzeni to kustosze słowa pisanego, obrazu, ducha i dziedzictwa materialnego, dzięki którym pamięć Narodu jest w dobrych rękach.

W tym roku tytułem „Kustosz Pamięci Narodowej” uhonorowani zostali:

– Arkadiusz Gołębiewski – autor i producent filmów dokumentalnych, popularyzator historii

– ks. infułat Jan Sikorski – kapłan archidiecezji warszawskiej, doktor teologii, pierwszy naczelny kapelan Duszpasterstwa Więziennego RP

– Stowarzyszenie Grupa Historyczna „Zgrupowanie Radosław” – grupa organizująca m.in. liczne lekcje historii i pokazy rekonstrukcyjne

– Polish Falcons of America – organizacja polonijna z ponad 130-letnią tradycją

– Stanisław Maria Jankowski (1945–2022) – historyk, badacz, publicysta; nagroda przyznana post mortem.

W uroczystości udział wzięli przedstawiciele władz państwowych, członkowie środowisk działających na rzecz upowszechniania historii Polski, a także organizacji i instytucji współpracujących z Instytutem Pamięci Narodowej. Nie zabrakło również rodzin, przyjaciół i współpracowników tegorocznych laureatów, a także osób wyróżnionych nagrodą w latach ubiegłych.

Ustanowiona w 2002 r. nagroda przyznawana jest corocznie instytucjom, organizacjom społecznym i osobom za szczególnie aktywny udział w upamiętnieniu historii Narodu Polskiego w latach 1939–1989, a także za działalność publiczną zbieżną z ustawowymi celami Instytutu Pamięci Narodowej. Nagroda ma charakter honorowy, a wyróżnieni otrzymują tytuł Kustosza Pamięci Narodowej. Decyzję podejmuje Kapituła, w skład której wchodzą m.in. dotychczasowi laureaci. Na jej czele stoi Prezes IPN.

W gronie dotychczas wyróżnionych tytułem Kustosza Pamięci Narodowej znajdują się min. Tomasz Strzembosz (2002), Władysław Bartoszewski (2004), Zofia i Zbigniew Romaszewscy (2006), Zofia i Andrzej Pileccy (2015), Prezydent RP na uchodźstwie Ryszard Kaczorowski (2019), a także Komitet Katyński (2010), Społeczny Komitet Pamięci Górników KWK „Wujek” w Katowicach poległych 16 grudnia 1981 r. (2011), Stowarzyszenie „Memoriał” (2012) i Polskie Muzeum w Rapperswilu (2015).

Fot. Mikołaj Bujak (IPN) Źródło: Instytut Pamięci Narodowej (ipn.gov.pl)